پرداختن به جزئیات، جاماندن از کلیات؛ نقدی بر فیلم "چهارشنبه سوری" ساخته اصغر فرهادی

فیلم هرچند با ریتم مناسبی جریان دارد اما دیر شروع می شود، دقایق اول کشش لازم را ندارد اما بعد از گذر دقایقی اتفاقاتی رخ می دهد که به خوبی مخاطب را با خود همراه می کند.

فیلم نامه به خوبی جزئیات را در کنار هم قرار داده اما این جزئیات به قدری ذهن نویسنده را درگیر خود کرده که نتیجه فیلم نامه ای ضعیف حاصل کرده چرا که از پرداختن به کلیاتی جا مانده.

جزئیات هرچند به طور کلی نتیجه رضایت بخشی را حاصل کرده اما سوالات مهمی که ذکر شد را بی پاسخ رها کرده تا مخاطب با اثری بی نقص مواجه نباشد.

شاید بتوان اولین فیلمی که باعث شد نگاه های جدی تری به اصغر فرهادی در عالم سینما شد، را فیلم "چهارشنبه سوری" دانست. فیلمی که شاید به نوعی اولین سه گانه فرهادی درباره دروغ بود؛ که البته در این فیلم نه تنها به این معضل که به معضل خیانت نیز پرداخت شده.

فیلم هرچند با ریتم مناسبی جریان دارد اما دیر شروع می شود، دقایق اول کشش لازم را ندارد اما بعد از گذر دقایقی اتفاقاتی رخ می دهد که به خوبی مخاطب را با خود همراه می کند. فیلم و کارگردانی و فیلم نامه (البته تا حدی) خوب هستند اما فیلم در آستانه تبدیل شدن به فیلمی عالی و بدون نقص می ماند. اشکال عمده متوجه فیلم نامه است.

فیلم نامه به خوبی جزئیات را در کنار هم قرار داده تا بتواند غافلگیرانه داستان و بهتر است بگوئیم نقد اجتماعی خود را جذاب بیان کند، و به خوبی این اتفاق افتاده. درام کشش لازم را برای مخاطب حاصل می کند و می تواند مخاطب را با اشتیاق تا آخر فیلم نگه دارد، اما این جزئیات به قدری ذهن نویسنده را درگیر خود کرده که نتیجه فیلم نامه ای ضعیف حاصل کرده چرا که از پرداختن به کلیاتی جا مانده. کلیاتی همچون این مساله مهم که چرا مرتضی (با بازی حمید فرخ نژاد) که چنین عاشق همسر خود می باشد و حاضر است همه کاری برای راضی نگه داشتن انجام دهد، حاضر است با هزینه سنگین او را به سفر دوبی ببرد تا حال و هوایش عوض شود و غیره و ذلک از امثال این اتفاقات که کم هم نیستند؛ او که چنین عاشق همسرش هست چرا عاشق زن همسایه می شود!؟ یا نقطه مقابل این قضیه: چرا او که نمی تواند از سیمین (با بازی پانته آ بهرام) دل بکند و اگر روزی او را نبیند روزش شب نمی شود و درمانده است که چگونه می خواهد تعطیلات عید را بدون او بگذراند؛ چرا این قدر سعی در پابرجا نگه داشتن زندگی اش با همسر اولش، مژده (با بازی هدیه تهرانی) دارد !؟ آیا از آبروی خود می ترسد!؟ یا چیز دیگری ست!؟ به هر حال هرچه است در فیلم خبری از آن نیست!

در فیلم دروغ بزرگی از زبان کارگر (با بازی ترانه علیدوستی) بیان می شود که تقریبا تمام زندگی شخصیت های فیلم را تحت الشعاع قرار می دهد؛ صرف نظر از عرق دینی و مذهبی او که حتی حاضر نیست تا منزل همسایه روبه رویی هم بدون چادر برود؛ این مساله مطرح است که اساسا چرا باید چنین شخصی با این تقدیات دینی چنین دروغی را در حق کسی که حتی به اندازه دقایقی هم با او برخورد نداشته بگوید!؟ دروغی که حتی بعد از گفتنش هم ترس از افشا کردنش دارد و جرات نمی کند به دروغ خود اعتراف کند! چرا باید چنین دورغی آن هم در حق چنین فرد غریبه ای گفته شود!؟

شاید در نگاه اول پرداختن به جزئیاتی همچون خراب بودن زنگ در و تماس گرفتن سیمین با منزل مرتضی، دفاع کردن مرتضی از سیمین در جلسه هیات مدیره ساختمان، و مواردی این چنینی زیرکانه و جذاب و دلچسب باشد و با شوکی که به مخاطب وارد می شود، جذابیت آن نیز دو چندان شود اما همین جزئیات هرچند به طور کلی نتیجه رضایت بخشی را حاصل کرده اما سوالات مهمی که ذکر شد را بی پاسخ رها کرده تا مخاطب با اثری بی نقص مواجه نباشد؛ چرا که حقیقتا به کارگردانی و بازی های بسیار عالی بازیگران و حتی تصویربرداری تقریبا خالی از عیب واقع شده. از جمله می توان به سکانس دعوای مرتضی و مژده در خانه که با مدتی نسبتا طولانی، حدود پنج دقیقه بدون کات و بازی های تحسین برانگیز بازیگران اشاره کرد ( که چنین تصویری در زمان خود به نوعی حیرت انگیز بوده!). با این همه؛ قطعا تماشای فیلم لذت بخش خواهد بود.

 

امتیاز فیلم : 8 از 10

لینک نقد فیلم در سایت "نقد فارسی"